„დაიცავი შენი ხმა“ - ასეთი ლოზუნგით თბილისში კვირას მორიგი საპროტესტო აქცია გაიმართა, რომელზეც საზოგადოება განმეორებით საპარლამენტო არჩევნების ჩატარებას მოითხოვდა.
საღამოს მიტინგი ცენტრალური საარჩევნო კომისიის შენობასთან გაიმართა, სადაც აქციის მონაწილეებს და სპეცდანიშნულების რაზმს შორის რამდენიმე შეტაკება მოხდა. სამართალდამცავებმა მომიტინგეთა დაშლა წყლის ჭავლის და გაზის გამოყენებით სცადეს. საბოლოოდ, გვიან ღამით ოპოზიცია დაიშალა, მაგრამ პროტესტი არ შეწყდა - აქცია პარლამენტის წინ დღესაც გაგრძელდება.
რას აპროტესტებს ოპოზიცია?
ოპოზიცია არჩევნების „ტოტალურ ფალსიფიკაციაზე“ საუბრობს, რის შედეგადაც „ქართულმა ოცნება“ მეტი ხმა მიიღო, ვიდრე ეკუთვნოდა - 48%.
30 მაჟორიტარული ოლქიდან 13-ში მისმა წარმომადგენლებმა პირველი ტურში გაიმარჯვეს, 17 ოლქში კი, მათ შორის თბილისის 8 ოლქში, 21 ნოემბერს არჩევნების მეორე ტური ჩატარდება. ასე რომ, „ქართული ოცნება“ საპარლამენტო უმრავლესობის მიღებასთან ახლოსაა, რაც პირველი შემთხვევაში იქნება - აქამდე ვერც ერთმა პოლიტიკურმა პარტიამ მესამე ვადით ძალაუფლება ვერ შეინარჩუნა.
თუმცა, გამოცხადებულ შედეგს არც ერთი ოპოზიციური პარტია არ ეთანხმება, მათ შორის ისინი, ვინც საარჩევნო ბარიერი გადალახა. პროტესტის ნიშნად ოპოზიციამ საარჩევნო მანდატებზე უარი განაცხადა, ხოლო კვირის აქციის მიზანია იმის დემონსტრირება იყო თუ, რამდენი ადამიანი არ ეთანხმება „ხმების ქურდობას“.
ორგანიზაცია „საერთაშორისო გამჭირვალობამ“, რომელმაც ხმის მიცემის პროცედურების გაკონტროლებაზე 600-მდე დამკვირვებელი ჰყავდა, ეს არჩევნები 2016 წელთან შედარებით შეაფასა, როგორც ნაბიჯი უკან.
ასევე 26 არასამთავრობი ორგანიზაციამ 2020 წლის არჩევნები „ქართული ოცნების“ ხელისუფლებაში ყოფნის პერიოდში ყველაზე უსამართლოდ ჩათვალა.
ამავე დროს საერთაშორისო დამკვირვებლების დასკვნით, არჩევნები კონკურენტული იყო და ფუნდამენტალური თავისუფლებების დაცვით ჩატარდა - თუმცა, ბრალდებებმა ამომრჩევლებზე ზეწოლის თაობაზე ამ არჩევნების ზოგიერთი ასპექტისადმი უნდობლობა გამოიწვია.
ხელახალი არჩევნები?
ოპოზიციის ლიდერების თქმით, საპროტესტო აქციები ხელახალი და მათი სიტყვებით, სამართლიანი არჩევნების ჩატარებამდე არ შეწყდება.
მმართველი პარტიის ლიდერის ყოფილი მრჩევლის გია ხუხაშვილის თქმით, ოპოზიციის ტაქტიკა კონსენსუსის მიღწევას არ გამორიცხავს.
მისი თქმით, შესაძლოა ამ არჩევნებში დარღვევებმა პროცენტების კუთხით შედეგი დიდად არ შეცვალეს, თუმცა, ეს მცირე პროცენტული სხვაობა ხელისუფლების შეცვლის საკითხში შესაძლოა გადამწყვეტი იყოს.
„ოპოზიცია კონსოლიდირებული და კოალიციის შექმნისთვის მზად იყო, შესაბამისად, „ოცნება“ ძალაუფლებას კარგავდა. ოპოზიციას პარლამენტში შესვლა, არჩევნებში დარღვევების გამოსაძიებლად სპეციალური კომისიის შექმნა და სამართლებრივი გზით რიგგარეშე არჩევნებამდე მისვლა შეეძლო. ეს უფრო ცივილიზებული გზაა, დიდი რყევების და ეკონომიკაში პანდემიის გამო შექმნილი ვითარების კიდევ უფრო მეტად გართულების გარეშე“ - მიიჩნევს ის.
თუმცა, ხუხაშვილის აზრით, ოპოზიციამ რა გზაც არ უნდა აირჩიოს, ყველა შემთხვევაში რიგგარეშე არჩევნები გარდაუვალია.
„ხელისუფლება ხალხს ისევ გადატრიალების მცდელობას აბრალებს, ყველა პრობლემას ოპოზიციას აბრალებს, ცდილობს ოპოზიციის რიგებში განხეთქილების შეტანას. შესაძლოა ამან გარკვეული დროით იმოქმედოს, თუმცა სისტემურად არაფერს შეცვლის. საბოლოო ჯამში კრიზისი გარდაუვალია“ - თვლის ექსპერტი.
ამავე დროს, სამართლებრივი თვალსაზრისით, პარლამენტს მუშაობის დაწყებას ოპოზიციის გარეშეც შეუძლია.
„სავარაუდოდ, „ქართული ოცნება“ 150-დან 90 ხმას მიიღებს, ეს კი პარლამენტის მუშაობის დაწყებისთვის საკმარისია. მართალია, ის კონსტიტუციურ კანონებს ვერ მიიღებს, თუმცა მთავრობის ფორმირება და ბიუჯეტის დამტკიცება სავსებით შეუძლია“ - ამბობს კონსტიტუციონალისტი ლევან ალაფიშვილი.
წყარო BBC
მოამზადა: თენგიზ აბლოთიამ