2019 წლის შომაბდე რამდენიმე დღით ადრე დონალდ ტრამპმა კანონს ევროპაში ენერგეტიკული უსაფრთხოების დაცვის შესახებ ხელი მოაწერა.
სხვა პუნქტებთან ერთად, ამ დოკუმენტმა რუსული გაზსადენის „ჩრდილოეთ ნაკადი-2“ -ს პროექტს სანქციები დაუწესა. მარტივად რომ ვთქვათ, საუბარია იმაზე, ის, ვინც ითანამშრომლებს ამ პროექტთან, ვერასდროს მიიღებს კონტრაქტს ვერც ერთ კომპანიასთან, რომელსაც აშშ-სთან თუნდაც მინიმალური კავშირი აქვს.
იმ დროისთვის მშენებლობა თითქმის დასრულებული იყო და რუსული მხარე ახალი მარშრუტით ევროპაში გაზის გაშვებას უკვე 2020 წლის სექტემბერში გეგმავდა.
თუმცა, სამუშაოები სანქციების დაწესების დღესვე შეწყდა. პირველ რიგში პროექტიდან დიდ სიღრმეზე მილების მონტაჟში მსოფლიო ლიდერი, შვეიცარიული კომპანია Allseas გავიდა.
მთლიანობაში სანქციები 120 კომპანიას შეეხო, დარტყმის ქვეშ კი 12 მლრდ. დოლარის ინვესტიციები აღმოჩნდა.
2020 წლის ნოემბერში სანქციები „ჩრდილოეთ ნაკადი-2“-ს წინაამღდეგ კიდევ უფრო გამკაცრდა და გაზსადენის დაფინანსებას, დაზღვევას და სერტიფიცირებას შეეხო.
20 იანვარს შტატებში საქმიანობას ახალი პრეზიდენტი შეუდგება. ამ დროისთვის არაფერი მეტყველებს იმაზე, რომ ჯო ბაიდენი ამერიკის დამოკიდებულებას „ჩრდილოეთ ნაკადისადმი“ შეცვლის. პირიქით, მიდგომა კიდევ უფრო გამკაცრდება, თუ ეს საერთოდ შესაძლებელია.
ჯერ კიდევ ბარაკ ობამას ადმინისტრაციაში ვიცე-პრეზიდენტობის დროს, ის ევროპას აფრთხილებდა, რომ ბალტიის ზღვის ფსკერზე გაზსადენის გაყვანის შემთხვევაში, კონტინენტის დამოკიდებულება რუსულ გაზზე კიდევ უფრო გაიზრდება.
მისი თქმით, „ჩრდილოეთ ნაკადი-2“-ს მეშვეობით რუსეთი უკრაინას, როგორც ტრანზიტორ ქვეყანას მკაცრად დასჯის და საბიუჯეტო შემოსავლების ერთ-ერთ მნიშვნელოვან წყაროს წაართმევს.
„საუკეთესო ალტერნატივა ამერიკული თხევადი გაზის მიღებაა“, - განაცხადა ჯო ბაიდენმა ჯერ კიდევ 2016 წელს.
სადღეისოდ, რუსული პროექტის ყველაზე გულმხურვალე მხარდამჭერია გერმანია. თუმცა, ევროკავშირში ამ საკითხში განსხვავებული აზრიც არსებობს, „ჩრდილოეთ ნაკადი-2“-ს წინააღმდეგ პოლონეთი, ჩეხეთი, უნგრეთი, სლოვაკეთი, რუმინეთი, ესტონეთი, ლატვია, ლიტვა და ხორვატია გამოდიან.
სანქციები 2020 წლის ნოემბერში ტრამპის ადმინისტრაციამ გაამკაცრა, მაგრამ ამ კანონს უკვე ბაიდენი გამოიყენებს და მას ამერიკას და რუსეთს შორის ურთიერთობებში გადამწყვეტი მნიშვნელობა ექნება.
არჩევნების დასრულების შემდეგ ბაიდენის გარდამავალმა ჯგუფმა განაცხადა, რომ ახალი პრეზიდენტი „ევროპის ენერგეტიკული უსაფრთხოების გაძლიერებას კვლავაც გააგრძელებს“ და „ჩრდილოეთ ნაკად-2“-ს პრინციპში ცუდ იდეად მიიჩნევს“.
ეს იგივეა, რასაც ბაიდენი ვიცე-პრეზიდენტობის დროს ამბობდა.
აშშ-ს სახელმწიფო მდივნის აპარატის ყოფილმა მრჩეველმა, ექსპერტმა ენერგეტიკის საკითხებში ბენჯამინ სმიტმა განაცხადა, რომ რუსეთი „ჩრდილოეთ ნაკად-2“-ს ისევე იყენებს, როგორც ჩინეთი - „ახალ აბრეშუმის გზას“.
„ორივე შემთხვევაში ეს გავლენის ზრდაა. თუ„ჩრდილოეთ ნაკადი-2“ ამუშავდება ეს უკრაინის და ევროკავშირის უსაფრთხოებას დარტყმის ქვეშ დააყენებს“ - მიიჩნევს ის.
სმიტის აზრით, ეჭვგარეშეა, რომ ჯო ბაიდენი რუსული პროექტის შეჩერებას ყველანაირად შეეცდება.
„ეს მხოლოდ დონალდ ტრამპის პრიორიტეტი არ ყოფილა. „ჩრდილოეთ ნაკადი-2“-ს შეჩერების სტრატეგიის საფუძველია აშშ-ს და მისი უახლოესი მოკავშირეების ეროვნული უსაფრთხოება“, - თვლის ექსპერტი.
Svenska dagbladet
თენგიზ აბლოთია
ბაიდენი
