მეათეკლასელი გამომგონებლებმა დაამტკიცეს, რომ ელექტროენერგიის მიღების განსხვავებული, აქამდე უცნობი მოდელიც არსებობს. ელექტროენერგია მათ თერმული წყლებისგან მიიღეს. ამ უნიკალურ აღმოჩენაში მონაწილეობდნენ წმ. ალექსი შუშანიას სახელობის მართლმადიდებლური სკოლა-გიმნაზიისა და ქართულ-ამერიკული სკოლა პროგრესის X კლასის მოსწავლეები: დავით რუსია, საბა ხაბურზანია და ანი ესართია. პროექტის სახელწოდებაა ,,თერმული წყლები“.
გამოგონება კონკურსის ,,ლეონარდო და ვინჩი“ პირველი ადგილის მფლობელი გახდა. როგორც დავით რუსია ,,კომერსანტთან“ ამბობს, მათ დაამტკიცეს, რომ დენის წყარო შეიძლება გახდეს ცივი და ცხელი წყლის ურთიერთქმედება და ელექტროენერგიის მიღება ბუნებაზე ზემოქმედების გარეშეც შესაძლებელია.
,,ჩვენ 2021 წლის დასაწყისში გადავწყვიტეთ, რომ მიგვეღო კონკურსში მონაწილეობა. ასე შეიქმნა ჩვენი გუნდი, რომლის მენტორები უტა კილასონია და დავით სუნღულაშვილი არიან. ჩვენ გვაერთიანებს STEM, რომელიც მეცნიერება, ინჟინერია, ტექნოლოგიის სწავლების უნიკალური ტანამედროვე პლატფორმაა. ის იძლევა იმის საშუალებას, რომ დაგროვილი თეორიული ცოდა (არა მარტო სასკოლო), გამოვიყენოთ პრაქტიკაშიც. ფიზიკის როლი ყველაზე დიდია. ჩვენი პროექტია ,,თერმული წყლები“, რაც გულისხმობს ალტერნატიული ენერგიის მიღებას, რომელიც მსოფლიოში ძალიან მოთხოვნადია. მინიმოდელში პელტიერის ელემენტი ორ კვადრატულ მილს შორის არის მოთავსებული. ერთ მხარეს ცივი წყალი გადის, მეორეში — ცხელი. ტემპერატურის სხვაობა მილებს შორის პოტენციალთა სხვაობას იწვევს, რაც ძაბვას წარმოქმნის. მიღებული ენერგიის სიმძლავრე პელტიერის ელემენტის რაოდენობაზეა დამოკიდებული. გამოდის, რაც უფრო მეტი ელემენტი იქნება, მით მეტ ენერგიას გამოვიმუშავებთ. პელტიერის ელემენტი მსგავსი გზით ჯერ არავის გამოუყენებია. შესაბამისად, პროექტი ინოვაციურია. მოწყობილობაში მუდმივი ელექტროენერგია ცვლად ელექტროენერგიად გარდავქმენით, იმისათვის, რომ თუნდაც სახლში, საყოფაცხოვრებო მიზნით გამოგვეყენებინა. ასევე, გავაკეთეთ მიღებული ძაბვის გარდამქმნელი, რათა 1 ნათურა აგვენთო. მინიმოდელის შექმნით კი დავამტკიცეთ, რომ თერმული წყლებისგან ელექტროენერგიის მიღება ნამდვილად შესაძლებელია. ეს მეთოდი აქამდე არავის გამოუყენებია“, - ამბობს დავით რუსია.
მოსწავლე გამომგონებლებმა ტექნიკური მოწყობილობა პრაქტიკაშიც - ნოქალაქევში, სენაკის მუნიციპალიტეტში არსებულ თერმულ წყლებზე გამოსცადეს. ამით საბოლოოდ დამტკიცდა, რომ ელექტროენერგიის მიღების ახალი შესაძლებლობა რეალურად არსებობს. კონკურსში გამარჯვებულს ელექტროენერგიის ალტერნატიული წყაროების მიმართ საკუთარი შეხედულება აქვს.
,,ჩვენი პროექტი ეკოლოგიურად სუფთაა, თითქმის არ მოითხოვს ბუნებაში ჩარევას, როცა ჰესს სჭირდება დიდი არეალი და ეკოლოგიაზეც ნეგატიურად მოქმედებს. მართალია, მზის პანელები კარგია, მაგრამ მზის ნაწილაკების შენახვა არის შეუძლებელი. ამიტომ ჩვენ მზიდან მიღებული ენერგიის შენახვა არ შეგვიძლია. შესაბამისად, პანელები დენს გამოიმუშავებენ მხოლოდ დღის განმავლობაში, როცა ჩვენი პროექტი დღე-ღამის ნებისმიერ დროს მუშაობს. საქართველოში სულ 300-ზე მეტი თერმული წყლის საბადო არსებობს, რომლის უმეტესობაც საერთოდ არ გამოიყენება. ჩვენ კი არსებულ თერმულ წყლებს არა მარტო ელექტროენერგიის მისაღებად, არამედ ადგილობრივი მოსახლეობის ცხელი და ცივი წყლით მუდმივი მომარაგების მიზნით გამოვიყენებთ“, - ამბობს დავით რუსია ,,კომერსანტთან“.
მოსწავლეებს იმედი აქვთ, რომ მათი გამოგონება პრაქტიკაშიც დაინერგება, მით უფრო საქართველოში, რომელიც თერმული წყლების საბადოა.
ქართველი მოსწავლე-გამომგონებლები NASA-ში (აერონავტიკის და კოსმოსური სივრცის კვლევის ეროვნული სამმართველო აშშ-ში) პანდემიის გამო ვერ მიიპატიჟეს. თუმცა მათ ორგანიზაციის სპეციალისტები ტრენინგებს ონლაინ ჩაუტარებენ.
დავით რუსია ამბობს, რომ მაქსიმუმს გააკეთებს, რომ მისი აღმოჩენა პრაქტიკაში დაინერგოს. ,,თერმული წყლები“ ჯერჯერობით პირველია, ახალგაზრდა გამომგონებელი ახალ აღმოჩენებზეც ფიქრობს.
საქართველოს განათლების სამინისტროს ცნობით, ნორჩ გამომგონებელთა კონკურსი „ლეონარდო და ვინჩი“ რუსთაველის ფონდის პოპულარული კონკურსია, რომელიც ყოველწლიურად ტარდება. კონკურსის მიზანია მეცნიერების პოპულარიზაცია მოსწავლე ახალგაზრდებს შორის, მათში ინოვაციებისა და ტექნიკის მიმართ ინტერესის გაღვივება. კონკურსი ღია კონკურენციის პრინციპით ავლენს და ახალისებს გამომგონებლის ნიჭით დაჯილდოებულ მოზარდებს, სტიმულს აძლევს მათი შემოქმედებითი აზროვნების, კვლევითი და პრაქტიკული უნარ-ჩვევების განვითარებას. კონკურსში მონაწილეობენ საჯარო და კერძო სკოლების VII-XII კლასების მოსწავლეები.
მარი ჩიტაია