„ავტომობილის რეალიზაციის მაჩვენებელი, ბოლო პერიოდში, დაახლოებით 30 პროცენტით გაიზარდა“ , - ამის შესახებ „კომერსანტს“ „კავკასიის ავტო იმპორტის“ დირექტორმა ალექსანდრე ვეკუამ განუცხადა. ყველაზე მსხვილ ავტო იმპორტიორ კომპანიაში აცხადებენ, რომ ჯერ საჰაერო, ხოლო შემდეგ სახმელეთო საზღვრების გახსნას ბიზნესზე დადებითი გავლენა ჰქონდა. ალექსანდრე ვეკუა ამბობს იმასაც, რომ ბაზარზე მცირე დეფიციტიც კი შეიქმნა, რისი მიზეზიც, მისივე თქმით, შემსუბუქებული რეგულაციებია. „კავკასიის ავტო იმპორტის“ დირექტორს იმედი აქვს, რომ სექტორი წლის ბოლომდე პანდემიამდელ მაჩვენებელს დაუბრუნდება.

„ავტომობილის რეალიზაცია ნამდვილად გაზრდილია. ჩვენ მეზობელ ქვეყნებზე ვართ დამოკიდებულები, შესაბამისად გაყიდვების მატება განპირობებულია იმით, რომ საჰაერო და სახმელეთო საზღვრები გაიხსნა. წინა თვეებთან შედარებით გაყიდვები დაახლოებით 20-30 პროცენტითაა გაზრდილი. ბაზარს ოპტიმისტური მოლოდინი აქვს, რადგან შესყიდვები ამერიკაში და იქედან საქართველოში იმპორტი გაზრდილია. ეს ნიშნავს იმას, რომ რეალიზაცია აუცილებლად იქნება. ახლა შემიძლია ისიც გითხრათ, რომ რაღაც მხრივ დეფიციტიც კი არის შექმნილი. მიწოდება მოთხოვნას ვერ აკმაყოფილებს, რადგან საზღვრები გაიხსნა. მგონია, რომ წლის ბოლოს პანდემიამდელ ნიშნულს დავუბრუნდებით, არ მინდა ოცნებასავით გამომივიდეს, მაგრამ 2019 წლის ნიშნულამდე უნდა მივიდეთ“, - განაცხადა ალექსანდრე ვეკუამ.

გაყიდვების ზრდაზე საუბრობს „mycar.ge“-ს დამფუძნებელი ბესო ქათამაძეც. თუმცა, ალექსანდრე ვეკუასგან განსხვავებით ბიზნესმენი ამბობს, რომ მიუხედავად საზღვრები გახსნისა, ზრდა მასშტაბური არ არის.

„ავტომობილის რეალიზაციის მაჩვენებელი მარტთან შედარებით 10-15 პროცენტით გაიზარდა. თუმცა, ზრდას 2019 წლის მონაცემს ვერც კი შევადარებ, პანდემიამდელ მაჩვენებელთან შედარებით გაყიდვები დაახლოებით 80 პროცენტითაა შემცირებული. საზღვრები გაიხსნა, თუმცა აქტივობა მაღალი არ არის, მთავარია ქვეყანაში ხალხი შემოვიდეს“, - აცხადებს ბესო ქათამაძე.

შეგახსენებთ, რომ 2011-2020 წლებში საქართველოს ჯამური ექსპორტის მოცულობამ $27.9 მლრდ შეადგინა. მოცემულ პერიოდში ყველაზე მეტი - $4.419 მლრდ, მთელი ექსპორტის 15.8%, მსუბუქი ავტომობილების რეექსპორტზე მოდიოდა. $3.437 მლრდ-ით მეორე ადგილი, აგრეთვე რეექსპორტს მიკუთვნებულმა საქონელმა - სპილენძის მადნებმა დაიკავა, მისი წილი მთელ ექსპორტში 12.3%-ა. 10 წელიწადში საქართველომ $2.605 მლრდ-ის ფეროშენადნობის გატანა შეძლო, ღვინის კი ბევრად უფრო ნაკლების - $1.438 მლრდ-ის, ჯამური ექსპორტის 5.2%-ის. მეხუთე ადგილზე 1.234 მლრდ-ით თხილია, მლრდ-იან ზღვარს მცირედით გადააჭარბა აგრეთვე სამკურნალო საშუალებების, მინერალური სასუქისა და სპირტიანი სასმელების ექსპორტმა.

2014 წლიდან ავტოექსპორტი შემცირებას იწყებს და 2015 წელს $179 მლნ-მდე მცირდება. 2019 წელს მან ისევ გადააჭარბა $700 მლნ-აინ ზღვარს და $732 მლნ-ით თანხობრივი რეკორდიც მოხსნა, მაგრამ ექსპორტში მისი წილი 19.3%-მდე შემცირდა. რაც შეეხება 2020 წელს ექსპორტის საერთო $456 მლნ-იანი კლების ფონზე, ყველაზე მეტად – $329 მლნ-ით სწორედ ავტოექსპორტი შემცირდა. ვარდნა რეკორდული იყო პროცენტული დათვლითაც -44.9%, თუმცა სპილენძის მადნების შემდეგ მაინც მეორე ადგილი დაიკავა.

როგორც ზრდას, ასევე კლებას თავისი მიზეზები გააჩნდა. 2014 წლამდე მთავარ საექსპორტო ბაზარს აზერბაიჯანი წარმოადგენდა, მას სომხეთი მოსდევდა. 2014-2015 წლებში აზერბაიჯანმა ჯერ 2005 წლამდე გამოშვებული ავტომობილების იმპორტი აკრძალა, შემდეგ აქციზი გაზარდა, რასაც ნავთობზე ფასების განახევრებაც დაემატა. 2015 წელს აზერბაიჯანის ეკონომიკა მხოლოდ 1%-ით გაიზარდა, 2016 წელს კი 3%-ით შემცირდა. ამ გარემოებებმა ქვეყანაში მსყიდველობითუნაროანობა შეამცირა, რაც ქართული მხარისთვისაც პრობლემა აღმოჩნდა. იმავე პერიოდში სომხეთი ევრაზიულ კავშირში გაწევრიანდა. შეცვლილი საბაჟო კანონმდებლობით არარუსული ავტომობილები გაძვირდა.

2019 წელს ავტოექსპორტმა პირველი ადგილი დაიბრუნა, თუმცა 2020 წელს პანდემიისა და კოვიდრეგულაციების მიზეზით დამდგარი ეკონომიკური კრიზისის შედეგად ისევ მეორეზე გადაინაცვლა. განსაკუთრებული ვარდნა სომხეთის მიმართულებით აღინიშნა. 2019 წელს სომხეთში ჯამურმა ექსპორტმა $433 მლნ შეადგინა, 2020 წელს 57%-ით ნაკლები - $188 მლნ. დანაკლისი $245 მლნ-ა, საიდანაც უდიდესი ნაწილი ავტოექსპორტს უკავია.

ბაჩო ადამია