მიმდინარე წლის იანვარ-ივნისში, საქართველომ იაპონიაში ექსპორტზე $10.6 მლნ-ის პროდუქცია გაიტანა. ამ მაჩვენებლით საექსპორტო პარტნიორებში ამომავალმა მზის ქვყანამ 24-ე ადგილი დაიკავა. იმავე პერიოდში იმპორტმა ექსპორტს 6.6-ჯერ გაუსწრო. წლის პირველ ნახევარში იაპონიიდან საქართველოში იმპორტმა $70 მლნ-ს მიაღწია. ორმაგი დაბეგვრის აცილების შესახებ ხელშეკრულების ძალაში შევლამ შესაძლოა ვაჭრობის მოცულობა გაზარდოს.
1995-2020 წლებში საქართველოს ჯამურმა ექსპორტმა $38.390 მლრდ შეადგინა. მასში იაპონიის წილი მოკრძალებულია – $88 მლნ, რაც 0.23%-ს უდრის. საექსპორტო პარტნიორებში ბოლო მეოთხედ საუკუნეში იაპონიამ მხოლოდ მე-40 ადგილის დაკავება მოახერხა. ამ მხრივ იაპონია მართალია ბრაზილიასა და პერუს უსწრებს, თუმცა ეგვიპტესა და ერაყს ჩამორჩება. 2020 წელს იაპონიის წილი ექსპორში 0.5%-მდე გაიზარდა.
იმპორტის მხრივ მდგომარეობა აბსოლუტურად განსხვავებულია. 1995-2020 წლებში საქართველომ იაპონიიდან $2.940 მლრდ-ის პროდუქცია შეიძინა. იაპონიამ 2.11%-იანი წილით ამ შემთხვევაში მე-9 ადგილი დაიკავა.
საქართველოდან იაპონიაში ძირითადად ღვინო, მინერალური წყლები და კვების პრიდუქტები გადის. იაპონურ იმპორტში კი ელექტრო ტექნიკა სჭარბობს. 2019 წელს სააგენტო „აწარმოე საქართველოში“ იუწყებოდა, რომ კომპანია „Eshvi kids”-მა იაპონიაში საბავშვო ტანსაცმლის ექსპორტი დაიწყო. სხვა პროდუქტების მსგავსად დიდ მოცულობებზე ვერც ტანსაცმელი გავიდა.
მიუხედავად იმისა, რომ 2013-2020 წლებში იაპონიიდან იმპორტი განახევრდა, ექსპორტი კი 4.7%-ჯერ გაიზარდა, სავაჭრო დეფიციტმა 2020 წელსაც 90%-ს გადააჭარბა, 2013 წელს 99%-ს აღწევდა.
საქართველო ევროკავშირისა და დსთ-ს წევრ ქვეყნებთან, ასევე თურქეთთან, უკრაინასთან, ნორვეგიასთან, შვეიცარიასთან, ისლანდიასთან, ჩინეთთან და ჰონგ-კონგთან თავისუფალი ვაჭრობის ან შინაარსობრივად მასთან გათანაბრებუბული ხელშეკრულებით სარგებლობს. დიდი სახელმწიფოებიდან მოლაპარაკებები მიმინარეობს აშშ-სთან, ინდოეთთან, კორეასთან და იაპონიასთან.
იაპონია დიდი შვიადიანის წევრი და პლანეტის ერთ-ერთი ყველაზე განვითარებული სახელმწიფოა, როგორც ეკონომიკურად, ასევე ტექნოლოგიურად. ეკონომიკის სიდიდით ის მხოლოდ აშშ-სა და ჩინეთს ჩამორჩება. საქართველოში იაპონური ბრენდები უხვადაა წარმოდგენილი, მათ შორის მეორად ბაზარზეც. მათგან ყველაზე პოპულარულია Toyota, თუმცა ასევე იაპონური ბრენდებია: Honda, Mitsubishi, Sony, Toshiba, Panasonic, Canon, Nikon.
ჩინური გამოცდილების გათვალისწინებით შეიძლება ითქვას, რომ თავისუფალი ვაჭრობა ნამდვილად მუშაობს. 2018-2020 წლებში ჩინეთში იმაზე 17%-იტ მეტი ღირებულების პროდუქცია გავიდა ვიდრე 1995-2017 წლებში. ტრენდი ისედაც მზარდი იყო, მაგრამ არა ამ ტემპით. ჯამურმა ექსპორტმა 1995-2017 წლებში 2018-2020-ის მაჩვენებელს პირიქით 160%-ით გადააჭარბა.
იაპონიაში ჩინეთთან შედარებით ცხოვრების დონე უფრო მაღალია, მომხმარებლის მოთოხნილებაც უფრო მეტია და ჩინეთის მსგავსი მასშტაბის ზრდა პრაქტიკულად წარმოუდგენელია, თუმცა ის ქართველი მწარმოებლებისთვის ან თუნდაც რეექსპორტით დაკავებული პირებისთვის შესაძლოა მნიშვნელოვანი მასტიმულირებელი ფაქტორი აღმოჩნდეს.
გიორგი ელიზბარაშვილი
იაპონია
