ამერიკის შეერთებული შტატები მთიან ყარაბაღში განვითარებული მოვლენების გამო ღრმა შეშფოთებას გამოთქვამს და დაძაბულობის შესამცირებლად, მხარეებს დაუყოვნებლივი ნაბიჯებისკენ მოუწოდებს.
აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის პრესსამსახურის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში ნედ პრაისი ღრმა შეშფოთებას გამოთქვამს მთიანი ყარაბაღის გარშემო ინტენსიური საბრძოლო მოქმედებების, მსხვერპლისა და დაშავებულების გამო და აცხადებს, რომ ყურადღებით ადევნებს თვალყურს ვითარებას.
„ჩვენ მოვუწოდებთ დაუყოვნებლივი ნაბიჯებისკენ, დაძაბულობის შესამცირებლად და შემდგომი ესკალაციის თავიდან ასარიდებლად.
დაძაბულობის ბოლოდროინდელი ზრდა ხაზს უსვამს მთიანი ყარაბაღის კონფლიქტთან დაკავშირებული ან გამოწვეული ყველა დარჩენილი საკითხის მოლაპარაკებების, ყოვლისმომცველი და მდგრადი მოგვარების აუცილებლობას“, – ვკითხულობთ ნედ პრაისის განცხადებაში.
ევროკავშირის საგარეო ქმედებათა სამსახურის პრესცენტრმა წუხელ განცხადება გაავრცელა, რომლის მიხედვითაც ევროკავშირი აზერბაიჯანულ და სომხურ ძალებს საომარი მოქმედებების დაუყოვნებლივ შეწყვეტისკენ მოუწოდებს.
ევროკავშირი აცხადებს, რომ გადაწყვეტილების მოსაძებნად აუცილებელია მოლაპარაკებების მაგიდასთან დაბრუნება.
„ევროკავშირი საომარი მოქმედებების დაუყოვნებლივ შეწყვეტისკენ მოუწოდებს, რომელიც აზერბაიჯანულ და სომხურ ძალებს შორის ლაჩინის დერეფნის გარშემო და კონტაქტის ხაზის გასწვრივ, სხვა ადგილებში დაიწყო. სამწუხაროდ, ამ შეტაკებებს უკვე მოჰყვა მსხვერპლი და არიან დაშავებულები.
აუცილებელია დეესკალაცია, ცეცხლის შეწყვეტის სრული დაცვა და მოლაპარაკების მაგიდასთან დაბრუნება, მოლაპარაკების გზით გადაწყვეტილებების მოსაძებნად.
ევროკავშირი რჩება ერთგული, დაეხმაროს დაძაბულობის დაძლევაში და განაგრძოს ჩართულობა სამხრეთ კავკასიაში მდგრადი მშვიდობისა და სტაბილურობისთვის“, – აღნიშნულია ევროკავშირის საგარეო სამსახურის პრესსპიკერ პიტერ სტანოს განცხადებაში.
გუშინ გავრცელებული ინფორმაციით, მთიან ყარაბაღში აზერბაიჯანისა და სომხეთის სამხედრო ნაწილებს შორის შეტაკებები მიმდინარეობს და არის მსხვერპლი.
აზერბაიჯანი აცხადებს, რომ მისი არმიის ქვედანაყოფებმა კონტროლი დაამყარეს რამდენიმე სიმაღლეზე ყარაბაღის ქედის გასწვრივ. თავდაცვის სამინისტროს ოფიციალური ინფორმაციით, ეს არის შედეგი საპასუხო ოპერაციისა, რომელიც მოჰყვა „უკანონო სომხური შეიარაღებული ფორმირებების“ მიერ ქალბაჯარის და ლაჩინის რაიონებში მდებარე ქედზე ერთ-ერთი სიმაღლის დაკავების მცდელობას.
ბაქოს თანახმად, 3 აგვისტოს, „უკანონო სომხური შეიარაღებული ფორმირებების წევრებმა აზერბაიჯანის ტერიტორიაზე, სადაც დროებით განთავსებულია რუსეთის სამშვიდობო კონტინგენტი, 2020 წლის 10 ნოემბრის შეთანხმების უხეშად დარღვევით ჩაატარეს ტერორისტულ-დივერსიული ოპერაცია აზერბაიჯანის არმიის ქვედანაყოფების წინააღმდეგ“. აზერბაიჯანის თავდაცვის სამინისტროს ინფორმაციით, დაიღუპა არმიის ერთი სამხედრო მოსამსახურე. უწყების ცნობითვე, საპასუხო ოპერაციის შედეგად 3 აგვისტოს დაკავებულ სიმაღლეებზე მიმდინარეობს საინჟინრო სამუშაოები ახალი პოზიციების მოსაწყობად.
აზერბაიჯანის თავდაცვის სამინისტროს ოფიციალური ინფორმაციით, საჰაერო დარტყმით განადგურებულია „უკანონო სომხური შეიარაღებული ფორმირებების“ სამხედრო ნაწილის ცოცხალი ძალა, რამდენიმე ჰაუბიცა, სამხედრო-სატრანსპორტო საშუალებები და საბრძოლო მასალები. აზერბაიჯანის თანახმად, მას არაერთხელ განუცხადებია, რომ ტერიტორიაზე, სადაც დროებით განთავსებულია რუსეთის სამშვიდობო კონტინგენტი, სომხური ფორმირებების ყოფნა საფრთხის წყარო იყო, ამიტომ, აზერბაიჯანის ამ ტერიტორიის დემილიტარიზაცია გარდაუვალი გახდა.
სომხური მხარის ინფორმაციით, 3 აგვისტოს, აზერბაიჯანის არმიის თავდასხმისას, რომლის დროსაც გამოყენებული იყო ნაღმმტყორცნები და უპილოტო საფრენი აპარატები, ორი სამხედრო დაიღუპა. მთიანი ყარაბაღის თვითგამოცხადებული რესპუბლიკის ჯანდაცვის მინისტრმა მიქაელ აირიანმა რადიო თავისუფლების სომხურ სამსახურს უთხრა, რომ დაჭრილია 19 სამხედრო, რომელთაგან ოთხის მდგომარეობა მძიმე, ერთის კი, უკიდურესად მძიმეა. აირიანის ინფორმაციით, დაჭრილების ნაწილი ერევანში გადაიყვანეს.
3 აგვისტოს, სომხეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ განაცხადა, რომ „რეგიონში სტაბილურობისა და მშვიდობის მისაღწევად სომხური მხარის ნაბიჯების მიუხედავად, აზერბაიჯანი განაგრძობს მთიანი ყარაბაღის მოსახლეობის დაშინების წინასწარ დაგეგმილ პოლიტიკას, ეთნიკურ წმენდას და მცოცავ ოკუპაციას“. სომხეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს თანახმად, დაუშვებელია აზერბაიჯანის მცდელობა „ცალმხრივად შეცვალოს სამართლებრივი რეჟიმი ლაჩინის დერეფანში“, რადგან 2020 წლის ნოემბერში ხელმოწერილი დოკუმენტით, ამ ტერიტორიაზე გამავალი მარშრუტის შეცვლა შესაძლებელია მხოლოდ მხარეთა მიერ დამტკიცებული გეგმით. ერევანში აცხადებენ, რომ ამ დოკუმენტით, სომხეთის, აზერბაიჯანის და რუსეთის წარმომადგენლებმა ლაჩინის დერეფნით მთიანი ყარაბაღის და სომხეთის დამაკავშირებელი ახალი მარშრუტის გეგმა სამი წლის განმავლობაში უნდა განსაზღვრონ, თუმცა, პროცესი ჯერ არ დაწყებულა.
მთიან ყარაბაღში 90-იანი წლების შემდეგ მეორე ფართომასშტაბიანი სამხედრო დაპირისპირება 2020 წლის შემოდგომაზე დაიწყო და დაახლოებით თვე-ნახევარს გაგრძელდა. 2020 წლის 10 ნოემბერს, აზერბაიჯანი და სომხეთი რუსეთის შუამავლობით შეთანხმდნენ საომარი მოქმედებების შეწყვეტაზე. ამ დოკუმენტით, აზერბაიჯანმა ყარაბაღის რამდენიმე რაიონზე 90-იან წლებში დაკარგული კონტროლი დაიბრუნა, რეგიონში კი, რუსეთის სამშვიდობო კონტინგენტი განთავსდა.
წყაროები: რადიო თავისუფლება და 1tv.ge
მთიანი ყარაბაღი
