ეკონომიკის სტიმულირების სამთავრობო პროგრამებზე არაერთი მარალჩინოსანი საუბრობს. ბოლო პერიოდში პრემიერ მინისტრის და ეკონომიკის სამინისტროს წარმომადგენლების მხრიდან აქტიურად გვესმის სტიმულირების პაკეტების შესახებ, რომლებიც კერძო სექტორს პანდემიური შოკიდან გამოსვლაში უნდა დაეხმაროს და ასევე მიმართულია პოსტკრიზისული გამოწვევების დაძლევაზე.

პანდემიის პერიოდში, თუ Covid 19-ის გამოჩენამდე, არაერთი პროგრამა და დაპირება გაიცა ეკონომიკის გაჯანსაღების მიმართულებით, თუმცა რამდენად რეალურ და სწორ ნაბიჯებს დგამენ საქართველოს მთავრობა და ეროვნული ბანკი (სებ) ეკონომიკის სტიმულირებისთვის, ამ თემაზე „კომერსანტთან“ ეკონომიკის ექსპერტებმა ისაუბრეს.

საბანკო ექსპერტი გოჩა თუთბერიძე სახელმწიფოს და ეროვნული ბანკის არაჰარმონიულ მუშაობაზე საუბრობს და აღნიშნავს, რომ ის ეკონომიკური პრობლემები, რომლების წინაშეც დღეს ქვეყანა დგას, სწორედ ასეთი ურთიერთობის შედეგია.

„სამწუხაროდ სებ-ი და საქართველოს მთავრობა ერთად და ჰარმონიულად ვერ მუშაობენ, ამიტომაც ძალიან ცუდი შედეგი გვაქვს. სამთავრობო და ეროვნული ბანკის გადაწყვეტილებების გარდა არის ბევრი კომპლექსური პრობლემა, რომელსაც იმ ხალხის არაკვალიფიციურობაც ემატება, რომლებიც საქმის შედეგებზე პასუხისმგებლები არიან.

პრაქტიკულად არ გვაქვს ეკონომიკური ხედვა, რომელიც რაღაც იდეოლოგიას ემყარება. მოდიან და მიდიან მთავრობები ისე, რომ მათი ეკონომიკური ხედვების შესახებ ჩვენ არაფერი ვიცით. პროგრამები, რომლებსაც ისინი წარმოადგენენ ხოლმე, არის ტრაფარეტული და მოვალეობის მოხდის მიზნით, არცერთი არ ეყრდნობა სერიოზულ კვლევებს და საკითხის საფუძვლიან შესწავლას. პროგრამები იმის მიხედვით დგება, თუ რისი მოსმენა სურს ხალხს და ეს სულ სხვა რამ არის, ნამდვილი პროგრამა კი სულ სხვაა, რომლის მსგავსიც ჩვენ არ გვაქვს, ყოველ შემთხვევაში, მე არ ვიცნობ. ჩვენი პრობლემაა - ხედვის უქნოლობა, არაპროფესიონალიზმი, ტრაფარეტული პროგრამები, რომლებიც არ ეყრდნობა კვლევებს და შესაბამისად გვაქვს ის, რაც არის, მივყვებით დინებას“, - ამბობს გოჩა თუთბერიძე.

მისი თქმით, არსებულ სიტუაციაში შედარებით ლოგიკურ ნაბიჯებს ეროვნული ბანკი დგამს, მაგრამ მთავრობა არ ითვალისწინებს მათ.

„ამ ცუდ სიტუაციაში ეროვნული ბანკი ყველაზე კარგად გამოიყურება, მათ მეტწილად ჰყავთ პროფესიონალები და გადაწყვეტილებებიც ასე თუ ისე სწორია, მაგრამ ეს გადაწყვეტილებები თანხვედრაში არ არის იმათთან, რომლებსაც შემდეგ ფისკალური ხელისუფლება მიიღებს. ეროვნული ბანკი არის მთავრობის მრჩეველი, რომელიც აუცილებლად გასათვალისწინებელია, მაგრამ ჩვენს შემთხევაში სებ-ი პასუხისმგებელია ფასების სტაბილურობაზე, მაგრამ ამასთან ერთად საქართველოს მთავრობამ უნდა შეასრულოს მისი რეკომენდაციები, განვითარებულ ქვეყნებში სწორედ ასე ხდება. აი აქ გვაქვს დიდი პრობლემა, არაჰარმონიულ ურთიერთობას სებ-სა და მთავრობას შორის ცუდ შედეგებამდე მივყავართ“, - განმარტა გოჩა თუთბერიძემ.

ეკონომისტი მიხეილ თოქმაზიშვილიც ამბობს, რომ ეკონომიკის სტიმულირება არც ისე მარტივია და ამას ეროვნული ბანკი და მთავრობა თანმიმდევრულად უნდა ახორციელებდნენ.

„მთავრობის და სებ-ის მიერ ეკონომიკის სტიმულირება დამოკიდებული არის ფასებზე, როდესაც ფასები იზრდება, ბანკის მხრიდან უფრო მიდის სტიმულირება, რადგან ფულის ამოღება ხდება, ხოლო როდესაც ფასები დაბალია, ხდება მონეტარული სტიმულირება, სესხების საპროცენტო განაკვეთის შემცირება, აქედან გამომდინარე კი კრედიტების რაოდენობის გაზრდა. გააჩნია, რომელ ფაზაში ვიმყოფებით, ამის მიხედვით უნდა განვსაჯოთ. თუმცა ბოლო 2 წლის განმავლობაში რეფინანსირების სესხები დაბალი იყო და იმისთვის, რომ ამ კრიზისული სიტუაციისთვის გაეძლოთ ფირმებს, შესაბამისად საპროცენტო განაკვეთიც დაბალი იყო, ეს კი აისახა კრედიტების გაცემაზე, ეკონომიკურ ზრდაზე, მაგრამ სამაგიეროდ ჩვენ მივიღეთ მაღალი ფასები. ახლა კი ფასებზე რეაგირება ხდება, რომ ისინი შემცირდეს, სიტუაცია დაწყნარდეს, შემდეგ კი ალბათ სტიმულირების პოლიტიკა ისევ განვითარდება. საბოლოო ჯამში, შეიძლება ითქვას, რომ ეკონომიკის სტიმულირება არც ისე მარტივი საქმეა, რომ ქვეყანა ერთი უკიდურესობიდან მეორეში არ აღმოჩნდეს“, - ამბობს მიხეილ თოქმაზიშვილი.

ნინო თამაზაშვილი