„საქსტატმა“საარსებო მინიმუმის განახლებული სტატისტიკა გამოაქვეყნა, რომლის მიხედვითაც, 2021 წლის მარტში, შრომისუნარიანი მამაკაცის საარსებო მინიმუმი თებერვალთან შედარებით 3,8 ლარით გაიზარდა და 201 ლარი შეადგინა. შეგახსენებთ, რომ ეს მაჩვენებელი მიმდინარე წლის თებერვალში 197 ლარსა და 20 თეთრს შეადგენდა. თუმცა თუ წლიურ ჭრილი ვნახავთ, ეს მაჩვენებელიწინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით 5,1 ლარით შემცირდა.
როგორ ითვლიან საარსებო მინიმუმს?
საარსებო მინიმუმი დგინდება მინიმალური სასურსათო კალათის საფუძველზე. მინიმალური სასურსათო კალათა კი კვების პროდუქტების განსაზღვრული ჩამონათვალია, რომელიც შეიცავს შრომისუნარიანი ასაკის მამაკაცის ნორმალური სიცოცხლისა და შრომისუნარიანობისათვის ფიზიოლოგიურად აუცილებელ საკვებ რაციონს. მინიმალური სასურსათო კალათის მთელი შემადგენლობის ღირებულების დათვლა საქართველოს 5 ქალაქის ფასების საფუძველზე ხდება, რომელიც მოწოდებულია საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის ფასების სტატისტიკის დეპარტამენტის მიერ. ეს ქალაქებია: თბილისი, ქუთაისი, ბათუმი, გორი და თელავი. თითოეულ ქალაქში სასურსათო კალათის თითოეული პროდუქტისათვის ხდება საშუალო ფასის დადგენა. მინიმალურ სასურსათო კალათაში სურსათის წილი 70%-ია, ხოლო დანარჩენი 30% სხვა ხარჯებზე მოდის(მაგ: ტრანსპორტი, ტანსაცმელი და ა.შ).
შესაძლებელია თუ არა 201 ლარად მთელი თვე თავის გატანა?
მიმდინარე წლის მარტში, საქართველოში ინფლაციის დონემ 7.2% შეადგინა, ხოლო მთელ რიგ პირველადი მოხმარების საკვებ პროდუქტებზე ფასები გაცილებით მაღალი ტემპით იზრდება. მაგალითად, ამ ერთი წლის განმავლობაში ზეთი და ცხიმი 35.8%-ით გაძირდა. 13%-ით არის გაზრდილი შაქრის ფასი. გარდა ამისა, 12.2%-ით გაიზარდა ფასი თევზეულზე, რძეზე, ყველსა და კვერცხზე 8.5%-ით, ხოლო პურპროდუქტებზე ფასებმა ამ ერთი წლის განმავლობაში 7.7%-ით მოიმატა.
შესაბამისად, იმ ფონზე როცა ინფლაციის დონე საქართველოში მაღალია, ჩნდება კითხვა: რამდენად შესაძლებელია 201 ლარად მთელი თვის განმავლობაში ცხოვრება? აქვე საინტერესოა, ასახავს თუ არა სტატისტიკა რეალობას.
ექსპერტები მიიჩნევენ, რომ საარსებო მინიმუმის მეთოდოლოგია მოძველებულია და რეალურს სურათს არ ასახავს.
ირაკლი მაკალათია, ეკონომისტი:
„საარსებო მინიმუმი მხოლოდ და მხოლოდ ემოციური მაჩვენებელია, რადგან ის არ არის მიბმული არც სოციალურ და არც ეკონომიკურ პოლიტიკასთან. გარდა ამისა, საარსებო მინიმუმის მეთოდოლოგია კრიტიკას ვერ უძლებს. ეს მეთოდოლოგია 90-იან წლებში შეიქმნა და მას შემდეგ მისი ძირეული ცვლილება არ მომხდარა. კრიტიკას ვერ უძლებს ის ფაქტი, რომ მთლიან კალათაში სურსათის წილი 70%-ია, ხოლო დანარჩენი პროდუქტებისთვის მხოლოდ და მხოლოდ 30%-ია გათვალისწინებული. ეს მიდგომა კი აუცილებლად გადასახედია.
გარდა ამისა, გადასახედია იმ პროდუქტების ჩამონათვალი, რომლისგანაც საარსებო მინიმუმის კალათა შედგება. ფასებს ახლა მხოლოდ 40 პროდუქტზე ვითვლით, რაც არ არის სწორი. საჭიროა პროდუქტების გამრავალფეროვნება. ასევე მნიშვნელოვანია ისიც, რომ საქსტატი დღიურ საარსებო ნორმად 3000 კალორიას მიიჩნევს, რაც აუცილებლად გასაზრდელია, რათა უფრო რეალური სურათი მივიღოთ”.
– მიუხედავად ყველაფრისა, მარტში თებერვალთან შედარებით, საარსებო მინიმუმი გაზრდილია. შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ეს კეთილდღეობის გაუმჯობესებამ გამოიწვია?
– რა თქმა უნდა კეთილდღეობის ზრდა ამ შემთხვევაში არაფერ შუაშია. საარსებო მინიმუმი გაიზარდა იმიტომ, რომ ქვეყანაში ფასების საერთო დონეა გაზრდილი. აქედან გამომდინარე, წინსვლაზე საუბარი ზედმეტია.
ექსპერტები იმასაც გვეუბნებიან, რომ ევროპის ქვეყნებთან შედარებით საქართველოში საარსებო მინიმუმი 10-ჯერ უფრო მცირეა. მათივე თქმით, მეთოდოლოგიის გადახედვა აუცილებელია.
ირაკლი მურცხვალაძე, ეკონომისტი:
„201 ლარით განსაზღვრული საარსებო მინიმუმი მსოფლიო ბანკის მინიმალური სტანდარტია, რომელიც შექმნეს აფრიკის უღარიბესი ქვეყნებისთვის. ჩვენთან კი ფაქტობრივად შეუძლებელია ამ თანხით მთელი თვე თავის გატანა. შესაბამისად, მეთოდოლოგია უნდა შეიცვალოს.
დღეს ევროპის უღარიბეს ქვეყნებშიც კი საარსებო მინიმუმი დაახლოებით 10-ჯერ უფრო მეტია, ვიდრე ეს ჩვენთანაა. ამ მონაცემებით, საქართველოში თავის გატანა, არ და ვერ მოხდება.“
ისიც ფაქტია, რომ საარსებო მინიმუმს ქვეყანაში რამე დატვირთვა უნდა ჰქონდეს -სოციალური ორიენტირი, რაც მარტივად რომ ვთქვათ ნიშნავს იმას, რომ რეალური საარსებო მინიმუმის დადგენით, მთავრობამ სწორი სოციალური დახმარებების პაკეტის ფორმირება უნდა მოახდინოს.
bfb.ge