ამერიკის შეერთებულ შტატებში მოღვაწე ქართველი ბანკირი ექსკლუზიურად „კომერსანტთან“ პოსტ-პანდემიურ პერიოდში მსოფლიოს ეკონომიკური პოტენციალის გადანაწილებაზე საუბრობს. ფინანსისტი, რომელიც წლების განმავლობაში მუშაობდა ამერიკულ და ევროპულ გლობალურ საინვესტიციო ბანკებში (Citigroup, Duetsche Bank, Bank of America, Merrill Lynch) მედიაჰოლდინგს უყვება, რა ნაბიჯები უნდა გადაიდგას პორტ-პანდემიის პერიოდში საქართველოს ეკონომიკური აღმასვლისთვის. კახა ჩარგეიშვილი ხშირად აკეთებს კომენტარს CNN-ზე და მსოფლიოს სხვა წამყვან მედიაჰოლდინგებისთვის.

როგორც ჩარგეიშვილი აცხადებს, საქართველოს ეკონომიკური პოლიტიკის შედეგების დინამიკა აჩვენებს (კონკრეტულ მაჩვენებლებზე დაყრდნობით), რომ ჩვენი ქვეყანა აუცილებლად საჭიროებს და მზად არის ფუნდამენტური რეფორმების გასატარებლად.

„რეალური ეკონომიკური წარმატება (რაც საქართველოში ჯერ არ მომხდარა) ასევე დაარეგულირებს სხვა პოლიტიკურ და სოციალურ პრობლემებს. პოსტ-კორონა პანდემიური პერიოდის გლობალური ეკონომიკური ინტერესების გადანაწილება უკვე დაიწყო და ახალი რეალობა გამოიწვევს ტექნოლოგიებისა და ფინანსური სისტემების უფრო მეტი ინტეგრაციის ხარისხს. შესაბამისად, იმისთვის რომ ნებისმიერმა ქვეყანამ მიაღწიოს რეალური შემოსავლებისა და დასაქმების დონის ზრდას (რაც მთავარი ეკონომიკური ამოცანაა), აუცილებელია სტრატეგიული დაგეგმვა. გამომდინარე იქიდან, რომ ქვეყნები სინქრონულად და მსგავსი ნაბიჯებით ცდილობენ კონკურენტული უპირატესობის მოპოვებას, ეკონომიკური ზრდის მისაღწევად აუცილებელია მიზანმიმართული და სწრაფი ნაბიჯების გადადგმა. ისტორიის ამ მონაკვეთში, ტექნოლოგიური და ფინანსური კაპიტალის მოზიდვის არხების უნივერსილიზაციის გათვალისწინებით, საქართველოს ეკონომიკური აღმასვლისთვის აუცილებელია (და უალტერნატივოა):

1. ქვეყნის საბანკო ინფრასტრუქტურის მსოფლიო კაპიტალურ ბაზრებში დაუყოვნებლივი ინტეგრაცია; არსებული კომერციული ბანკები არ დგამენ ამისთვის საჭირო ნაბიჯებს, იმიტომ რომ მათ არ აქვთ შესაბამისი კომპეტენცია და ეს მათ ინტერესებში არ შედის.
2. ფინანსური ინსტრუმენტების სკოლის შექმნა, რაც მოგვცემს შესაძლებლობას აქტივების (მათ შორის ლარის და საპროცენტო განაკვეთების) ფასი განვსაზღვროთ საბაზრო ოპერაციების მეშვეობით; ძირითადი აქცენტი უნდა გაკეთდეს საობლიგაციო, საპროცენტო, სავალუტო და ინფლაციურ ინსტრუმენტებზე. სააქციონერო კაპიტალის მოზიდვა ამ პროცესების ბუნებრივი გაგრძელება იქნება.
3. ეროვნული ბანკის მონეტარული პოლიტიკის სტრატეგიული მიმართულების ჩამოყალიბება. არსებული მოდელი ვერ უზრუნველყოფს ბაზრის მონაწილეებისთვის სტაბილური დაგეგმარების შესაძლებლობას და არის ქართველი ხალხის ფინანსური მდგომარეობის დამაზიანებელი და შესაბამისად არა კანონიერი.

ბოლო 2 თვის განმავლობაში, გლობალურად სახელმწიფო ფინანსების ხარჯვის ზრდის ტენდენციები გრძელდება. ფინანსური აქტივები (სააქციონერო კაპიტალი) აგრძელებს ანომალიურ დისლოკაციას და რეკორდულ დონემდე ზრდას, ხოლო საობლიგაციო კაპიტალი გარკვეულად არის ზღვრებში მოქცეული რადგან საპროცენტო მაჩვენებლები ფიქსირებულია 2023-მდე (და ნეგატიური ხშირ შემთხვევებში). ეს გადაწყვეტილება იქნა გამოტანილი ამერიკაში, საპრეზიდენტო არჩევნებამდე ბოლო ფედერალური ბანკის შეხვედრაზე. საქართველოს მაკროეკონომიკურ ინდიკატორებს გააჩნიათ ძლიერი კორელაცია განვითარებულ ეკონომიკებთან. რადგან საპროცენტო განაკვეთები იქნება მინიმალურ ნიშნულზე 2023-მდე, არის ეს ხელსაყრელი პირობა საქართველოს სახელმწიფო ობლიგაციებისთვის? თუ მოხდება ნეგატიური საპროცენტო განაკვეთის დადგენა, როგორი იქნება ჩვენი საგარეო ვალის საბანკო ღირებულება და რა ინსტრუმენტებით მოხდება ჰედჯირება? დღეს არის მოცემულობა, როდესაც ეროვნული ბანკის გაუაზრებელი ნაბიჯები მიუთითებს ტოტალურ უცოდინარობაზე, რაც კომერციულ ბანკებს კაბალური ოპერაციების წარმოების საშუალებას აძლევს. არ არსებობს ლარის და საპროცენტო განაკვეთის ფასების დადგენის საბაზრო მექანიზმი რამაც ქვეყანა დიდ ლომბარდს დაამსგავსა. ეს მაშინ როცა ლარის კურსი იმართება მხოლოდ რეზერვების ფლანგვით და არ გამოიყენება აუცილებელი მაკროეკონომიკული ნაბიჯები.

პასუხი ამ კითხვებზე არის ის რომ გლობალურ ტენდენციებს არავინ აქცევს ყურადღებას. შესაბამისად, მე მინდა ვუთხრა მთელ ქართულ პოლიტიკურ ესტაბლიშმენტს (ყველა პარტიას), რომ საქართველოს ეკონომიკური და პოლიტიკური კეთილდღეობისთვის, გლობალურ ფინანსურ სისტემებში ინტეგრაცია არის უალტერნატივო გზა“, — აცხადებს კახა ჩარგეიშვილი.

ნინო თამაზაშვილი