რადიო „კომერსანტის“ გადაცემაში „პროფესიონალები“ საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისიის თავმჯდომარემ, დავით ნარმანიამ 2019 წლის ენერგეტიკის და წყალმომარაგების რეგულირების მნიშვნელოვან მოვალენებსა და გამოწვევებზე ისაუბრა. დავით ნარმანიას თქმით, 2020 წლიდან ენერგოსექტორის რეგულირების სფეროში ახალი ერა იწყება.

2019 წლის მნიშვნელოვან გამოწვევებს შორის კი ელექტროენერგიაზე გაზრდილი მოთხოვნა და ჰესების დაუსრულებელი სამშენებლო პროექტებია.

„ეკონომიკის ზრდის პარალელურად, ელექტროენერგიაზე მოთხოვნა იზრდება ყოველწლიურად. რამდენიმე ახალი ობიექტი უკვე გაეშვა მცირე და საშუალო ჰიდროელექტროსადგურების სახით. სულ რამდენიმე დღის წინ მესამე მოსმენით მიიღო პარლამენტმა ახალი კანონი და რეალურად, ახალი ერა დაიწყო ენერგოსექტორის რეგულირების სფეროში.

2019 წელს ბევრი მნიშვნელოვანი გამოწვევა გვქონდა. მათ შორის, გამოვყოფდი ჰესების მშენებლობასთან დაკავშირებულ წინააღმდეგობებს. ეს გამოწვევა ნამდვილად უნდა დავძლიოთ, ვინაიდან ენერგიაზე მოთხოვნა იზრდება და შესაბამისად,  გენერაცია თუ არ მიჰყვა გაზრდილ მოთხოვნას, მუდმივად დამოკიდებული ვიქნებით იმპორტზე. რაც გამოიწვევს ვალუტის გადინებას. ეს საკითხი აქტუალურია დასაქმებისა და ბიუჯეტში გადახდილი გადასახადების თვალსაზრისითაც. ამდენად, ჰესების მშენებლობის ნაწილში ასევე მნიშვნელოვანია ე.წ „გაყინული მშენებლობების“ გალღვობა და გააქტიურება. უნდა აშენდეს ის უწყინარი ელექტროსადგურები,რომელთა გარემოზე ზემოქმედების შეფასება შესწავლილია და რაიმე მნიშვნელოვანი უარყოფითი ზეგავლენა არ არის დაფიქსირებული.

მეორე გამოწვევა, რომელიც განსაკუთრებით წლის პირველ ნახევარში გვქონდა და შემდეგ შესუსტდა, მაინინგის ელექტროენერგიაზე „ჩამოკიდებას“ უკავშირდება. კრიპტოვალუტა საკმაოდ ენერგიატევადია, თუმცა მას შემდეგ, რაც ბიტკოინის ფასები შემცირდა, ენერგიაზე მოთხოვნამაც დაიკლო.

გამოწვევები უკავშირდება გადასახადთან დაკავშირებულ პრობლემებს. მაგალითად, მესტიის მუნიციპალიტეტში საოჯახო მეურნეობები არ იხდიან ელექტროენერგიის გადასახადს. რაც მდგომარეობას ამძიმებს. საქართველოში ტურიზმი საკმაოდ კარგად ვითარდება, განსაკუთრებით სამთო-სათხილამურო ტურიზმი, ეს კი პარალელურად იწვევს ენერგიაზე მოთხოვნის ზრდას,“- აღნიშნავს დავით ნარმანია.

ბუნებრივ სექტორში ერთ-ერთ მნიშვნელოვან გამოწვევად დავით ნარმანიამ უბედური შემთხვევების რიცხვის ზრდა დაასახელა და მოსახლეობას მეტი სიფრთხილისკენ მოუწოდა.

„მნიშვნელოვანია,რომ შემუშავდა საკანონმდებლო და კანონქვემდებარე აქტების პროექტები,რომელთა მიღებაც ეტაპობრივად იგეგმება. ჩვენ რეკომენდაცია მოვამზადეთ და გადავეცით ეკონომიკის სამინისტროს, იმისთვის რომ  აისახოს და გათვალისწინებული იქნას ყველაფერი. ერთია მარეგულირებელი ნორმები, მეორე კი მოსახლეობის მხრიდან გამოჩენილი სიფრთხილე. ამიტომ უნდა ვიყოთ ყურადღებით, ყველა სახლს,რომელსაც გაზის წვის კამერა აქვს , უნდა ჰქონდეს  გადმოღებული სარკმელი, ასევე დაუშვებელია გარეწვის დანადგარების არსებობა სახლში“- ამბობს ნარმანია.

მარეგულირებელი კომისია გაზმომარაგების სექტორში წელს პირველად გადავიდა სამწლიანი ტარიფების დადგენაზე, ისევე როგორც ეს ელექტროენერგიისა და წყალმომარაგების სექტორში მოხდა. დავით ნარმანიას თქმით, სამწლიან ტარიფებზე გადასვლას სტაბილურ გარემოს შექმნის,როგორც მომხმარებლისთვის, ისე კომპანიისთვის.

„ერთი მხრივ, მომხმარებელს შეუძლია მშვიდად იყოს, რადგან იცის,რომ სამი წელი ტარიფი უცვლელი იქნება ( თუ ეკონომიკაში,რაღაც სასწაული არ მოხდა ნეგატიური თვალსაზრისით)  და მეორე მხრივ, ეს ფაქტორი ასევე მნიშვნელოვანია კომპანიებისთვის სტაბილურობის თვალსაზრისით, რადგან მათ უმტკიცდებათ სამწლიანი საინვესტიციო გეგმა და იციან,რამდენი უნდა დახარჯონ და რა შემოსავლები მიიღონ“- ამბობს დავით ნარმანია. მისი თქმით, ტარიფები უცვლელია და არ გაზრდილა.

„ჩვენი მხრიდან ინვესტიციების ტარიფში ასახვა ხდება. წინასწარ დაგეგმილი ინვესტიციების შეფასება და მისი გათვალისწინება. „თბილისი ენერჯი“ სამი წლის განმავლობაში 60 მილიონიან ინვესტიციას ჩადებს სისტემის განვითარებისა და მდგრადობის უზრუნველსაყოფად. პატარა კომპანიებს მცირე საინვესტიციო გეგმა დავუმტკიცეთ. გეგმა არ არის დამტკიცებული „სოკარისთვის“  და დადგენილია დროებითი ტარიფი.  

სემეკის სხდომა ყურადსაღები იყო არამხოლოდ იმიტომ,რომ რეგიონებში ბუნებრივი აირის ფასი დარჩა უცვლელი, არამედ იმითაც,რომ ენერგეტიკის სფეროში ზოგიერთ ლიცენზიანტ კომპანიას ტარიფები შევუმცირეთ. საუბარია სამ კომპანიაზე და სამივეს შემთხვევაში ეს დაკავშირებულია დაგეგმილ და რეალურად განხორციელებულ ინვესტიციებს შორის სხვაობასთან. დაგეგმილი იყო მეტი და წინასწარ აისახა ტარიფში, თუმცა რეალურად, მას მერე, რაც ამ მოცულობის ინვესტიცია არ განხორციელდა, კომისიამ უკან წამოიღო და შეამცირა ტარიფი,“- აღნიშნავს დავით ნარმანია.

გადაცემაში დავით ნარმანიამ წყალმომარაგების სექტორზეც ისაუბრა. მისი თქმით, ამ მიმართულებით, 2020 წელს ახალი რეგულაციების მიღება იგეგმება. კომისია სხვადასხვა მუნიციპალიტეტებში მონიტორინგს ახორციელებს და  მომავალი წლიდან დედოფლიწყაროს მუნიციპალიტეტში დაიწყება წყალმომარაგების ხარისხის მონიტორინგი.

„წყალმომარაგების სექტორში გამოწვევები უკავშირდება მოცვის არეალებს, რომლებიც უნდა გაიზარდოს. განსაკუთრებით იმ რეგიონებში,სადაც ჯერ კიდევ, არ არის წყალმომარაგების პროექტები დასრულებული.  ჩვენ ასევე ვაწარმოებთ მონიტორინგს მუნიციპალიტეტებში წყალმომარაგების ხარისხსთან დაკავშირებით. იყო რამდენიმე მუნიციპალიტეტში საიმედო მიწოდებასთან დაკავშირებული პრობლემები. ვიწყებთ მომავალში დედოფლისწყაროს მუნიციპალიტეტის მონიტორინგს. ვფიქრობთ, ახალი და დამატებითი რეგულაციებისა და წესების მიღებას ამ სექტორში,“- ამბობს დავით ნარმანია.

მასალა მოამზადა ნათია კეკენაძემ